Lịch sử hình thành Kiểm toán môi trường có nguồn gốc từ khu vực Bắc Mỹ vào những năm 70 của thế kỷ XX. Đây là giai đoạn nền công nghiệp và kinh tế thế giới phát triển mạnh mẽ, các chất thải rắn, nước thải, khí thải phát sinh từ các hoạt động công nghiệp và các hoạt động kinh tế khác đã làm ảnh hưởng xấu tới môi trường, sự ô nhiễm môi trường lan rộng và trở nên nghiêm trọng. Trước các vấn đề bức xúc về môi trường hàng loạt các công cụ luật pháp, kinh tế đã được áp dụng nhằm quản lý môi trường tốt hơn và bắt buộc các tổ chức, nhà máy, cơ sở sản xuất phải tuân theo. Trong bối cảnh đó, kiểm toán môi trường đã được ra đời và trở thành một công cụ quản lý sắc bén và hiệu quả.

Kiểm toán môi trường được định nghĩa là “một quá trình thẩm tra có hệ thống và được ghi thành văn bản, bao gồm việc thu thập và đánh giá một cách khách quan các bằng chứng nhằm xác định những hoạt động, sự kiện, hệ thống quản lý liên quan đến môi trường hay các thông tin về những kết quả của quá trình này cho khách hàng”. Với tư cách là một công cụ đi sau để đánh giá các công cụ quản lý khác kiểm toán môi trường phải cung cấp một cách đầy đủ, chính xác các thông tin, số liệu để minh chức cho một vấn đề cụ thể. Các bằng chứng kiểm toán môi trường đưa ra phải đảm bảo tính khách quan, minh bạch để bảo đảm sự công bằng trong việc đánh giá các hoạt động và đưa ra những phát hiện kiểm toán, làm cơ sở đề xuất các giải pháp hữu hiệu để bảo vệ môi trường.

Trong những năm gần đây, kiểm toán môi trường đang ngày một được đẩy mạnh ở Việt Nam với sự ra đời của các chính sách khuyến khích của Nhà nước, các đề tài, dự án nghiên cứu và các môn học liên quan đến lĩnh vực kiểm toán môi trường. Học viện Nông nghiệp Việt Nam là một trong những trường đại học đầu tiên ở Việt Nam đưa nội dung giảng dạy về kiểm toán môi trường, kiểm toán chất thải vào đào tạo trong chuyên ngành khoa học môi trường và công nghệ kỹ thuật môi trường. Giai đoạn hiện nay các cán bộ giảng viên khoa Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã và đang triển khai thực hiện những nghiên cứu khoa học, đề tài dự án ứng dụng kiểm toán môi trường vào giải quyết các vấn môi trường trong thực tế như: ứng dụng kỹ thuật kiểm toán chất thải và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi lợn; xây dựng cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa thực hiện kiểm toán môi trường tại Việt Nam; kiểm toán chất thải tại các khu vực chăn nuôi bò, lợn trên địa bàn huyện Gia Lâm...Các kết quả nghiên cứu triển khai đã góp phần xác định chính xác định mức phát thải của các loại vật nuôi; phân tích chi tiết các nguyên nhân phát sinh chất thải và đưa ra các giải pháp hữu hiệu bảo vệ môi trường tại các khu chăn nuôi tập trung. Bên cạnh đó hoạt động nghiên cứu đã chỉ rõ tiềm năng ứng dụng kiểm toán môi trường để giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường cho các doanh nghiệp tư nhân...

Hình 1: Sinh viên Khoa môi trường tham gia thực hiện một số nội dung công việc trong hoạt động kiểm toán chất thải chăn nuôi bò trên địa bàn huyện Gia Lâm

Với những nỗ lực không ngừng của thầy và trò Khoa Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã từng bước hoàn thiện những kỹ năng, kiến thức chuyên sâu về kiểm toán môi trường, biến kiểm toán môi trường thành giải pháp hữu hiệu trong giải quyết các vấn đề môi trường của ngành nông nghiệp và là công cụ không thể thiếu của sinh viên ngành khoa học môi trường trong tương lai.

Hình 2: Các cán bộ Khoa Môi trường thực hiện đề tài “Ứng dụng kiểm toán chất thải và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi lợn” tại tỉnh Hà Tĩnh

Bộ Môn Quản Lý Môi trường