Chiều 03/12, Quốc hội thảo luận ở tổ về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035. Tham gia thảo luận tại Tổ 1 - Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, đại biểu GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam đánh giá dự thảo Chương trình Mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2026-2035 đã bám sát yêu cầu phát triển nông nghiệp - nông thôn hiện nay. Nhấn mạnh, muốn nông thôn phát triển bền vững, phải bắt đầu từ con người, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về chương trình đào tạo “nguồn nhân lực nông thôn thế hệ mới”.
    |
 |
| Quang cảnh phiên thảo luận tại Tổ 1 - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội chiều 03/12 |
Đại biểu GS.TS. Nguyễn Thị Lan cho rằng Chương trình Mục tiêu Quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035 là một chương trình rất cần thiết, vì nông nghiệp - nông dân - nông thôn tiếp tục là nền tảng quan trọng cho ổn định kinh tế - xã hội, an ninh lương thực và thích ứng biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh thu nhập còn thấp, chênh lệch vùng miền còn lớn, việc xây dựng một chương trình tổng thể, dài hạn và có tính tích hợp cao là hết sức kịp thời.
Đại biểu nhấn mạnh ba điểm nổi bật của dự thảo là đã tích hợp ba chương trình vào một khung chung, giúp giảm trùng lặp và nâng cao hiệu quả đầu tư; định hướng phát triển nông thôn mới hiện đại, chú trọng chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và ứng dụng khoa học công nghệ; các mục tiêu trong chương trình rất rõ ràng, có cơ sở, đặc biệt là mục tiêu nâng thu nhập 2,5-3 lần và nâng cao chất lượng sống ở khu vực nông thôn. Đây chính là nền tảng tốt để chuyển từ “đạt chuẩn” sang “phát triển bền vững - bao trùm - hiện đại”.
|
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Lan, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội |
Để hoàn thiện dự thảo, đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị quy định rõ chính sách và mục tiêu về nguồn nhân lực nông thôn. Hiện trong Dự thảo có đề cập đào tạo nghề nhưng còn chung chung. Trong khi đó, nông nghiệp ngày nay đòi hỏi kỹ năng mới: từ số hóa, tự động hóa đến quản trị sản xuất. Vì vậy, cần bổ sung chương trình đào tạo “nguồn nhân lực nông thôn thế hệ mới”, tập trung vào kỹ năng số, kỹ năng vận hành máy móc hiện đại và kỹ năng quản trị kinh doanh nông nghiệp. Đồng thời đề cao vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu để chuyển giao công nghệ trực tiếp cho nông dân. Đại biểu chia sẻ thực tế cho thấy những nơi làm tốt như Lâm Đồng, Đồng Tháp, Sơn La đều có năng suất và chất lượng nông sản vượt trội. Bên cạnh đó, kinh nghiệm quốc tế như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hà Lan đều khẳng định: muốn nông thôn phát triển bền vững, phải bắt đầu từ con người.
|
 |
| Các đại biểu tham gia phiên họp |
Về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đại biểu cho rằng dự thảo chưa quy định tỷ lệ ngân sách dành cho khoa học công nghệ, chưa có cơ chế đặt hàng nghiên cứu hay thu hút doanh nghiệp công nghệ. Vì vậy, cần có Quỹ Đổi mới sáng tạo nông thôn; triển khai đặt hàng nghiên cứu theo nhu cầu địa phương; ưu tiên công nghệ sinh học, giống, chuyển đổi số, IoT, AI; và đặc biệt là tăng liên kết giữa viện - trường - doanh nghiệp - địa phương. Những nơi mạnh về đổi mới sáng tạo như Lâm Đồng, An Giang đã chứng minh hiệu quả rất rõ. Bài học của Israel, Hà Lan hay Hàn Quốc cũng cho thấy: muốn vượt qua giới hạn tài nguyên và nâng giá trị nông sản, phải dựa vào khoa học và đổi mới sáng tạo.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan cũng chỉ rõ dự thảo chưa có bộ chỉ số sức khỏe đất - nước, chưa đề cập đầy đủ mô hình nông nghiệp carbon thấp hay giải pháp khí hậu theo từng vùng. Trong khi thực tế cho thấy 40-50% đất nông nghiệp đã suy thoái, nước thiếu, khí hậu diễn biến cực đoan. Đại biểu đề nghị bổ sung bộ chỉ số đánh giá đất - nước cho xã nông thôn mới; phát triển nông nghiệp tái sinh, nông nghiệp carbon thấp; lồng ghép giải pháp khí hậu theo vùng; và bổ sung tiêu chí kinh tế môi trường, tuần hoàn chất thải. Đây không chỉ là yêu cầu phát triển bền vững mà còn là điều kiện để đáp ứng tiêu chuẩn của EU, Mỹ trong xuất khẩu nông sản.
|
 |
| Các đại biểu tham gia phiên họp |
Bên cạnh đó, dự thảo còn thiếu hệ thống giám sát số hóa, thiếu bộ chỉ số theo kết quả đầu ra và chưa có cơ chế giải trình rõ ràng. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị cần chuyển dần từ đánh giá “bao nhiêu xã đạt chuẩn” sang đánh giá thêm theo thu nhập, sinh kế, môi trường và mức độ giảm nghèo thực chất; xây dựng hệ thống giám sát số hóa từ tỉnh đến xã; và quy định trách nhiệm giải trình cho từng chủ đầu tư. Kinh nghiệm quốc tế của Hàn Quốc, Trung Quốc hay các địa phương trong nước như Quảng Ninh, Bình Dương cho thấy: minh bạch và giám sát chặt chẽ là chìa khóa để chương trình chạy đúng, nhanh và hiệu quả.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan khẳng định, các nội dung được bổ sung, quy định rõ sẽ giúp Chương trình đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn, minh bạch hơn và mang lại lợi ích thực chất cho người dân nông thôn./.
Thu Quỳnh - Cao Hoàng
https://quochoi.vn/