Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, đất đai khô cằn, nắng gió khắc nghiệt đang đe dọa sinh kế của hàng vạn nông hộ vùng Duyên hải Nam Trung Bộ. Để tìm ra hướng đi bền vững, ngày 14 tháng 10 năm 2025, tại phường Phan Rang, tỉnh Khánh Hoà, Học viện Nông nghiệp Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội thảo tham vấn hoàn thiện hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ môi trường khu vực đất cát biển và đất xám khô hạn để ứng phó với biến đổi khí hậu phục vụ canh tác các cây trồng chủ lực vùng duyên hải Nam Trung Bộ. Hội thảo quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp, cán bộ kỹ thuật và bà con nông dân – những người đang cùng nhau viết tiếp câu chuyện giữ đất – giữ nước – giữ tương lai của vùng đất khô hạn miền Trung.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Thuận – Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Khánh Hòa nhấn mạnh: “Biến đổi khí hậu không còn là khái niệm xa vời, mà đã hiện hữu trong từng mùa vụ, từng thửa ruộng. Việc xây dựng hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ môi trường đất cát biển và đất xám khô hạn không chỉ mang giá trị khoa học, mà còn là hành động cụ thể giúp nông dân làm chủ khí hậu, làm chủ tương lai.”
Ông cũng khẳng định sự cần thiết của việc liên kết các bên – nhà khoa học, quản lý, doanh nghiệp và nông dân – để nhân rộng mô hình canh tác xanh, đưa tri thức khoa học vào đồng ruộng, tạo ra sinh kế ổn định và bảo vệ tài nguyên lâu dài.
    |
 |
| Ông Nguyễn Đức Thuận, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt & BVTV tỉnh Khánh Hòa, phát biểu khai mạc Hội thảo |
Tại hội thảo, TS. Nguyễn Thu Hà và ThS. Nguyễn Văn Thao – Khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã chia sẻ những kết quả nổi bật từ các mô hình thí điểm thực hiện các biện pháp kỹ thuật bảo vệ đất cát biển canh tác cây táo và cây lạc. Kết quả cho thấy, đối với mô hình canh tác cây lạc, việc che phủ đất bằng phụ phẩm nông nghiệp được xử lý bằng chế phẩm sinh học giúp tăng độ ẩm đất khoảng 3% tại cùng thời điểm, năng suất tăng 12%, lợi nhuận nông hộ tăng 17% so với đối chứng. Đối với mô hình canh tác cây táo, kết hợp trồng xen cây họ đậu vào mùa mưa và che phủ đất bằng rơm rạ vào mùa khô giúp tăng năng suất 15,8%, tăng độ ngọt quả, giảm công tưới nước và cải thiện cấu trúc đất.
Những kết quả ấy khẳng định: nông nghiệp sinh thái – hữu cơ – tuần hoàn là con đường duy nhất để thích ứng bền vững trước biến đổi khí hậu.
|
 |
| Nhà khoa học hướng dẫn kỹ thuật che phủ rơm, nông dân trực tiếp áp dụng và theo dõi kết quả thực tế tại mô hình |
“
Cẩm nang đồng ruộng” – nền tảng cho vùng nông nghiệp xanh: Tài liệu “Hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ môi trường đất cát biển và đất xám khô hạn” do Học viện Nông nghiệp Việt Nam biên soạn được xem như cẩm nang đồng ruộng cho bà con nông dân. Với nguyên tắc “Đơn giản – Khả thi – Bền vững”, tài liệu hướng dẫn cụ thể cách bón phân hữu cơ, sử dụng chế phẩm vi sinh để xử lý tàn dư thực vật, che phủ đất giữ ẩm, trồng xen cây họ đậu để phục hồi đất, duy trì độ ẩm và nâng cao năng suất – phù hợp với cả cây hàng năm (ngô, lạc) và cây lâu năm (xoài, táo).
Các đại biểu tại hội thảo đều thống nhất rằng: đây là nền tảng quan trọng để xây dựng vùng nông nghiệp xanh, giảm phát thải và nâng cao thu nhập bền vững cho nông dân miền Trung.
|
 |
| Các đại biểu phát biểu đóng góp cho Hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ môi trường đất cát biển và đất xám khô hạn |
Định hướng phát triển – Vì một vùng đất xanh của tương lai
Phát biểu bế mạc, đại diện Ban tổ chức TS. Ngô Thanh Sơn - Khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam khẳng định: “Các mô hình thí điểm đã chứng minh rõ hiệu quả cả về kinh tế, môi trường và xã hội. Chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện hướng dẫn kỹ thuật, tổ chức tập huấn thực địa và mở rộng liên kết doanh nghiệp – nông dân để nhân rộng mô hình.”
Trong thời gian tới, Học viện Nông nghiệp Việt Nam sẽ phối hợp các địa phương xây dựng mô hình điểm, đào tạo cán bộ khuyến nông, chuyển giao kỹ thuật, và theo dõi định kỳ các chỉ tiêu về đất, nước, khí hậu.
|
 |
| TS. Ngô Thanh Sơn phát biểu tại Hội thảo |
Hội thảo khép lại trong tinh thần lạc quan và quyết tâm. Những con người của miền đất cát khô hạn – từ nhà khoa học, cán bộ quản lý đến bà con nông dân – đã cùng nhau đặt nền móng cho một hành trình mới: hành trình hồi sinh đất, hồi sinh sự sống.
“Giữ đất – Giữ nước – Giữ màu mỡ;
Giảm rủi ro – Giảm chi phí – Giảm phát thải;
Tăng năng suất – Tăng thu nhập – Tăng bền vững.”
Đó không chỉ là khẩu hiệu, mà là cam kết và niềm tin cho tương lai nông nghiệp Việt Nam – nơi vùng đất khô hạn Nam Trung Bộ sẽ trở thành vùng đất xanh – vùng đất của tương lai.
|
 |
| Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo tham vấn hoàn thiện hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ môi trường đất cát biển và đất xám khô hạn. |
Nguyễn Thu Hà – Ngô Thanh Sơn, Khoa Tài nguyên va Môi trường
Đề tài: “Xây dựng thí điểm mô hình bảo vệ môi trường khu vực đất cát biển và đất xám khô hạn để ứng phó với biến đổi khí hậu phục sản xuất nông nghiệp bền vững vùng duyên hải Nam Trung Bộ”